Tổng quan về thị trường xuất khẩu lao động Nhật Bản

Thị trường xuất khẩu lao động Nhật Bản hiện đang trở thành điểm đến hấp dẫn cho nhiều người lao động Việt Nam. Với nhu cầu tuyển dụng cao, những cơ hội việc làm đa dạng và mức lương cạnh tranh, Nhật Bản mang lại cho người lao động không chỉ nguồn thu nhập ổn định mà còn trải nghiệm sống và làm việc tại một trong những quốc gia phát triển hàng đầu thế giới.

Xuất khẩu lao động Nhật Bản là gì?

Xuất khẩu lao động Nhật Bản (XKLĐ Nhật Bản) là một trong những chương trình hợp tác quan trọng giữa Việt Nam và Nhật Bản, nhằm tạo điều kiện cho người lao động Việt Nam có cơ hội sinh sống và làm việc tại xứ sở hoa anh đào. 

Chương trình này được quản lý và điều phối bởi Bộ Lao Động Thương Binh và Xã Hội của Việt Nam, nhằm đảm bảo quyền lợi và an toàn cho người lao động trong quá trình làm việc ở nước ngoài.

Cụ thể, các công ty có chức năng đưa người lao động đi làm việc tại nước ngoài phải nhận được sự chấp thuận từ Bộ Lao Động Thương Binh và Xã Hội. Điều này không chỉ giúp quản lý chặt chẽ các hoạt động xuất khẩu lao động mà còn đảm bảo rằng các công ty này hoạt động theo đúng quy định của pháp luật, từ khâu tuyển chọn, đào tạo đến khi lao động làm việc tại Nhật Bản.

Xuất khẩu lao động Nhật Bản là gì?

Chương trình xuất khẩu lao động Nhật Bản cung cấp cho người lao động Việt Nam cơ hội làm việc trong nhiều ngành nghề khác nhau, từ xây dựng, chế biến thực phẩm đến công nghệ thông tin và chăm sóc sức khỏe. Đây là một hình thức hợp tác mang lại lợi ích không chỉ cho người lao động mà còn cho nền kinh tế của cả hai quốc gia. 

Bằng việc tham gia vào chương trình này, người lao động Việt Nam không chỉ có cơ hội nâng cao kỹ năng nghề nghiệp mà còn tích lũy kinh nghiệm quý báu, góp phần cải thiện đời sống của gia đình và xã hội.

Đánh giá về thị trường xuất khẩu lao động Nhật 

Nhật Bản đã trở thành thị trường xuất khẩu lao động hàng đầu của Việt Nam, một vị trí vững chắc mà nước này đã duy trì trong nhiều năm qua. 

Theo thống kê từ Cục Quản lý lao động ngoài nước thuộc Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, trong những năm gần đây, số lượng lao động Việt Nam sang làm việc tại Nhật Bản luôn chiếm khoảng 50% tổng số lao động đi làm việc ở nước ngoài mỗi năm. 

Cụ thể, trong giai đoạn 5 năm vừa qua, số liệu cho thấy sự gia tăng đáng kể: năm 2018, có 68.737 lao động Việt Nam sang Nhật; năm 2019, con số này đã lên tới 82.703; nhưng vào năm 2020, do ảnh hưởng của dịch bệnh, chỉ còn 38.891 người; năm 2021 giảm còn 19.510; và đến năm 2022, số lượng đã phục hồi với 67.295 người. 

Đánh giá về thị trường xuất khẩu lao động Nhật 

Đặc biệt, trong năm 2023, tổng số lao động Việt Nam làm việc tại Nhật Bản đạt gần 80.000 người, đánh dấu một cột mốc mới và là con số cao nhất từ trước đến nay.

Nhật Bản đang phải đối mặt với thách thức lớn về dân số, khi Viện Nghiên cứu An sinh Xã hội và Dân số Quốc gia Nhật Bản dự báo rằng đến năm 2070, dân số nước này có thể giảm gần một phần ba, chỉ còn khoảng 86,9 triệu người, với 40% trong số đó là người từ 65 tuổi trở lên. 

Đáng chú ý, trong khi số lượng người cao tuổi gia tăng nhanh chóng, thì tỷ lệ sinh đẻ lại có xu hướng giảm. Năm 2022, tổng tỷ suất sinh (TFR) của Nhật Bản chỉ đạt 1,26, cho thấy rằng mỗi phụ nữ trung bình chỉ sinh khoảng 1,26 con trong suốt cuộc đời. 

Điều này đã dẫn đến việc số người tử vong ngày càng nhiều hơn so với số ca sinh trong suốt một thập kỷ qua, khiến cho dân số Nhật Bản đã liên tục giảm trong 14 năm qua.

Thiếu hụt lao động là một thực trạng nghiêm trọng đang diễn ra tại Nhật Bản, đặc biệt trong các lĩnh vực cần nhiều lao động như chăm sóc điều dưỡng và xây dựng. 

Để khắc phục tình trạng này, nhiều hiệp hội như Liên đoàn các Hiệp hội cho thuê taxi Nhật Bản và Hiệp hội xe buýt Nihon đã tích cực tìm kiếm và tuyển dụng công dân nước ngoài để bổ sung cho lực lượng lao động.

Việt Nam hiện đang dẫn đầu trong số các quốc gia phái cử lao động sang Nhật Bản, với con số lao động tăng vọt trong những năm gần đây. Tính đến năm 2023, Việt Nam đã vượt qua Trung Quốc, trở thành nhóm lao động nước ngoài lớn nhất tại Nhật Bản với tổng cộng 518.364 người, tăng 63,6% trong vòng 5 năm. 

Nhật Bản đang phải đối mặt với thách thức lớn về dân số

Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết, hiện có khoảng 350.000 người lao động Việt Nam đang làm việc tại Nhật Bản. Ngoài ra, trong số 15 quốc gia phái cử thực tập sinh sang Nhật, Việt Nam cũng đứng đầu, với 220.000 thực tập sinh kỹ năng đang hoạt động, bao gồm cả chương trình phi lợi nhuận của tổ chức IM Japan, nơi đã tiếp nhận hơn 9.000 người.

Năm 2023, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã ký kết thỏa thuận hợp tác với nhiều tỉnh của Nhật Bản như Chiba, Saitama, Gunma, Kanagawa, Nagano, nhằm mở rộng cơ hội cho lao động Việt Nam. Đồng thời, hai quốc gia cũng đang triển khai Dự án “Hỗ trợ kết nối thông tin việc làm cho người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng”. 

Dự án này nhằm giúp người lao động Việt Nam tìm kiếm việc làm phù hợp với nhu cầu của bản thân tại nước ngoài, đồng thời hỗ trợ họ tiếp cận thông tin việc làm trong nước sau khi trở về, thông qua việc kết nối với các doanh nghiệp tuyển dụng. 

Qua đó, những người lao động cũng có thể nâng cao kỹ năng và khả năng cạnh tranh của mình trên thị trường lao động quốc tế.

Xem thêm: Mức lương xuất khẩu lao động Nhật Bản khoảng bao nhiêu?

Thuận lợi và khó khăn khi đi xuất khẩu lao động tại Nhật

Thuận lợi khi đi xuất khẩu lao động tại Nhật Bản

Mức lương cao

Khi tham gia vào chương trình xuất khẩu lao động tại Nhật Bản, người lao động Việt Nam có thể hưởng mức lương cao hơn nhiều so với các nước khác. 

Cụ thể, người lao động phổ thông có thể nhận mức lương từ 24 đến 35 triệu đồng mỗi tháng, trong khi những lao động kỹ sư có thể nhận mức lương từ 32 đến 40 triệu đồng mỗi tháng. Đây là một mức thu nhập hấp dẫn, giúp người lao động có khả năng tích lũy tài chính và cải thiện đời sống cho bản thân và gia đình.

Thuận lợi và khó khăn khi đi xuất khẩu lao động tại Nhật

Phúc lợi cho người lao động đi XKLĐ tại Nhật khá tốt

Ngoài mức lương cao, phúc lợi cho người lao động tại Nhật Bản cũng rất tốt. Các chế độ phúc lợi như bảo hiểm, lương thưởng và nghỉ phép thường được quy định rõ ràng và đầy đủ. Người lao động sẽ được đảm bảo đóng bảo hiểm, cũng như quyền lợi về nơi ăn, ở trong suốt thời gian làm việc theo hợp đồng. 

Đặc biệt, trong quá trình làm việc, người lao động cũng có cơ hội nhận thưởng dựa trên năng suất lao động, cùng với những ngày nghỉ phép và nghỉ lễ được quy định theo luật lao động của Nhật Bản. Thời gian làm việc thông thường là 8 tiếng mỗi ngày, và nếu có làm thêm giờ, mức lương sẽ được tính theo tỷ lệ cao hơn.

Môi trường làm việc lành mạnh

Môi trường làm việc tại Nhật Bản cũng được đánh giá là rất lành mạnh và chuyên nghiệp. Các công ty tiếp nhận lao động nước ngoài đều phải đáp ứng một số tiêu chuẩn nhất định, như quy mô công ty đủ lớn, không có nợ thuế, và tình hình tài chính ổn định trong ít nhất 2 năm qua. 

Hơn nữa, tỷ lệ thực tập sinh bỏ trốn cũng không được vượt quá mức cho phép, và ký túc xá dành cho người lao động phải đạt tiêu chuẩn an toàn và tiện nghi.

Người lao động khi làm việc tại Nhật Bản sẽ được trải nghiệm nhiều lợi ích. Họ không chỉ được học cách làm việc nhóm và làm việc theo dây chuyền, mà còn được làm việc trong môi trường hòa đồng, thân thiện và an toàn. 

Thêm vào đó, người lao động có cơ hội tiếp xúc với công nghệ hiện đại và máy móc tiên tiến, điều này giúp họ nâng cao tay nghề và hiểu biết về ngành nghề của mình. Họ cũng có cơ hội học tiếng Nhật từ người bản địa, điều này không chỉ cải thiện khả năng giao tiếp mà còn mở ra nhiều cơ hội mới trong công việc.

Phúc lợi cho người lao động đi XKLĐ tại Nhật khá tốt

Cơ hội tốt để nâng cao trình độ khi về nước

Sau khi hoàn thành hợp đồng và trở về nước, người lao động sẽ nhận thấy rằng cơ hội tìm kiếm việc làm tại Việt Nam đã trở nên phong phú hơn rất nhiều. Với những kiến thức tiếng Nhật được tích lũy trong suốt thời gian làm việc ở Nhật, cùng với tay nghề được nâng cao, việc xin vào các vị trí như quản lý công nhân, phiên dịch viên hay trưởng bộ phận sẽ trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.

Xem thêm: Thời gian tối đa khi xuất khẩu lao động Nhật Bản là bao nhiêu năm?

Những khó khăn khi đi lao động Nhật Bản

Rào cản về ngôn ngữ

Một trong những rào cản lớn mà nhiều lao động Việt Nam gặp phải khi sang Nhật Bản là vấn đề ngôn ngữ. 

Mặc dù trước khi xuất khẩu lao động, các lao động thường được tham gia vào các khóa học tiếng Nhật cơ bản nhằm trang bị kỹ năng ngôn ngữ cần thiết cho công việc, nhưng việc học một ngôn ngữ mới không phải lúc nào cũng dễ dàng. Đặc biệt, không phải ai cũng có khả năng tiếp thu ngôn ngữ một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Chính vì vậy, khi mới đặt chân đến xứ sở hoa anh đào, nhiều lao động thường cảm thấy e ngại và thiếu tự tin trong việc giao tiếp với người bản xứ. Điều này có thể dẫn đến cảm giác cô đơn và khó khăn trong việc hòa nhập với môi trường làm việc mới. 

Để vượt qua tình trạng này, người lao động cần phải nỗ lực không ngừng trong việc rèn luyện tiếng Nhật, từ việc thực hành giao tiếp hàng ngày cho đến việc tham gia vào các lớp học bổ sung. Việc nâng cao kỹ năng ngôn ngữ không chỉ giúp họ tự tin hơn trong công việc mà còn mở ra nhiều cơ hội giao tiếp và kết nối với mọi người xung quanh.

Những khó khăn khi đi lao động Nhật Bản

Chi phí sinh hoạt khá đắt đỏ

Ngoài rào cản ngôn ngữ, người lao động còn phải đối mặt với chi phí sinh hoạt tại Nhật Bản, một trong những quốc gia có mức sống cao nhất thế giới. Chi phí sinh hoạt tại đây tương đối đắt đỏ, từ tiền thuê nhà, thực phẩm cho đến các dịch vụ hàng ngày. 

Do đó, khi sống và làm việc tại Nhật, người lao động cần phải có kế hoạch tài chính hợp lý. Đặc biệt đối với những lao động phổ thông và thực tập sinh, nếu không biết cách quản lý chi tiêu, họ có thể sẽ gặp khó khăn trong việc tiết kiệm. Việc lập ngân sách, theo dõi chi tiêu hàng tháng sẽ giúp họ ổn định cuộc sống và có khả năng tích lũy cho tương lai.

Bị “sốc” văn hóa

Một thách thức khác mà nhiều lao động Việt Nam phải đối mặt khi mới đến Nhật Bản là "sốc văn hóa". Đây là tình trạng khá phổ biến, khi những người mới sang cảm thấy bỡ ngỡ và khó khăn trong việc thích nghi với những khác biệt văn hóa. 

Nền văn hóa Nhật Bản có nhiều quy tắc ứng xử và chuẩn mực xã hội nghiêm ngặt mà người lao động cần phải tuân thủ. Ví dụ, người Nhật nổi tiếng với tính kỷ luật và sự nghiêm túc trong công việc. Họ luôn đúng giờ, làm việc với hiệu suất cao và có tinh thần trách nhiệm lớn đối với công việc của mình.

Chi phí sinh hoạt tại Nhật Bản

Ngoài ra, trong văn hóa xã hội, người Nhật rất chú trọng đến việc xếp hàng theo thứ tự, cúi đầu chào hỏi khi gặp người khác và duy trì thái độ lịch sự trong giao tiếp. Những quy tắc này có thể khiến một số lao động Việt Nam cảm thấy bức bối, khó chịu và dẫn đến cảm giác không thoải mái. 

Thay vì phản ứng tiêu cực, người lao động cần kiên nhẫn và cởi mở hơn trong việc tìm hiểu và thích nghi với các quy tắc văn hóa mới. Họ có thể học hỏi từ những đồng nghiệp Nhật Bản và thực hành những điều này trong cuộc sống hàng ngày để dần dần hòa nhập vào môi trường sống và làm việc mới.

Hình ảnh về các công việc của lao động tại Nhật

Khám phá cơ hội XKLĐ Nhật ngành khách sạn với mức lương hấp dẫnCơ hội nghề nghiệp hấp dẫn trong ngành điều dưỡng qua XKLĐ Nhật ngành điều dưỡngCác đơn hàng XKLĐ Nhật Bản ngành xây dựng với mức thu nhập hấp dẫnLàm việc trong ngành thực phẩm tại Nhật qua XKLĐ Nhật Bản ngành thực phẩmKhám phá các đơn hàng XKLĐ Nhật Bản ngành nông nghiệp

Thị trường xuất khẩu lao động Nhật Bản không chỉ mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp mà còn là bước đệm cho sự phát triển cá nhân và nghề nghiệp của người lao động Việt Nam. Việc hiểu rõ về thị trường, các yêu cầu và điều kiện cần thiết sẽ giúp người lao động tự tin hơn trong việc lựa chọn con đường phù hợp cho tương lai.